Doświadczanie stresu w pracy stanowi wyzwanie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników oraz dla zdrowotności ich organizacji. Pracodawcy powinni posiadać politykę zarządzania zdrowiem pracowników, która odnosi się do stresu w pracy. Powinni oni umożliwić wdrożenie tej polityki poprzez wprowadzenie odpowiednich ustaleń. Takie ustalenia powinny dotyczyć kwestii oceny ryzyka, szybkiego reagowania i rehabilitacji. Strategie zarządzania stresem w pracy na poziomie organizacyjnym koncentrują się na zwalczaniu zagrożeń u źródła.

Stresem w pracy można skutecznie zarządzać, stosując podejście oparte na zarządzaniu ryzykiem, tak jak z powodzeniem czyni się to w przypadku innych poważnych problemów związanych ze zdrowiem i bezpieczeństwem. W podejściu do zarządzania ryzykiem ocenia się możliwe zagrożenia w środowisku pracy, które mogą spowodować, że poszczególne istniejące zagrożenia wyrządzą szkodę pracownikom. Zagrożenie to zdarzenie lub sytuacja, która może potencjalnie spowodować szkodę. Szkoda odnosi się do fizycznego lub psychicznego pogorszenia stanu zdrowia. Przyczynami stresu są zagrożenia związane z projektowaniem pracy i warunków pracy oraz zarządzaniem nimi, a takimi zagrożeniami można zarządzać i kontrolować ich skutki w taki sam sposób, jak innymi zagrożeniami.

Ocena ryzyka związanego ze stresem w pracy obejmuje odpowiedzi na następujące podstawowe pytania:

• Czy istnieje problem? Czy stres w pracy może mieć wpływ na zdrowie pracowników?
• Jak można rozwiązać problem stresu?
• Czy cały system jest monitorowany?

Celem tych pytań jest zidentyfikowanie praktyk pracy lub okoliczności, które mogą powodować znaczną nierównowagę między zapotrzebowaniem a zasobami. W przypadku stresu, to właśnie powiązanie tych nierówności z oznakami stresu u poszczególnych pracowników i grup roboczych wskazuje na ich znaczenie. Po rozpoznaniu i ocenie można podjąć kroki w celu zmniejszenia stresu w pracy na poziomie grupy.

Zasadniczo nie zaleca się zadawania pracownikom pytań naprowadzających, takich jak "czy jesteś zestresowany?". Należy raczej zbadać istniejące zagrożenia dla zdrowia pracowników, a następnie zdecydować o najlepszym podejściu dla własnej grupy roboczej. Należy odnotować wybór działania i uzasadnienie wybranego podejścia.

Podejścia do badania istniejących zagrożeń:

• Należy bezpośrednio zapytać pracowników o ich problemy związane z pracą oraz o to, czy uważają, że praca może mieć negatywny wpływ na ich zdrowie.
• Można poprosić pracowników o opisanie trzech "najlepszych" i trzech "najgorszych" aspektów ich pracy oraz o stwierdzenie, czy uważają, że któryś z tych aspektów miejsca pracy wywiera na nich zbyt dużą presję.
• Pracownikom można zadać zestaw bardziej szczegółowych pytań, opartych na liście podanej w części dotyczącej przyczyn stresu (s. 6-7), pytając ich, czy któryś z tych możliwych problemów dotyczy ich własnej pracy.
• Pytania, które są dostosowane do konkretnych kontekstów pracy, będą prawdopodobnie bardziej przydatne w planowaniu dalszych działań niż jakikolwiek pakiet "z półki".
• Absencja chorobowa, rotacja pracowników, poziom wydajności, wypadki i błędy powinny być regularnie monitorowane i sprawdzane pod kątem przekroczeń, zmian i wzorców.

Wszystkie te źródła informacji mogą ostrzegać przed potencjalnymi problemami w przypadku stwierdzenia nierównowagi między presją a zasobami. Mogą one ostrzegać o "zagrożonych" pracach i grupach roboczych, w których brak równowagi wiąże się z oznakami stresu.

Najlepszym sposobem, aby dowiedzieć się, czy Twoi pracownicy mają problemy w pracy i dlaczego, jest po prostu zapytać ich o to.

Osoba, która jest ekspertem w danej pracy, jest zazwyczaj osobą, która ją wykonuje. Bardzo często menedżerowie mogą mieć zupełnie inne poglądy na temat przyczyn problemów niż pracownicy. Zawsze pytaj pracowników o ich zdanie.

Zasadnicze kroki w zarządzaniu ryzykiem

Zarządzanie ryzykiem jest zasadniczo podejściem polegającym na rozwiązywaniu problemów dotyczących zdrowia i bezpieczeństwa oraz stanowi narzędzie ciągłej poprawy warunków pracy i pracy, a tym samym zdrowia pracowników i zdrowotności ich organizacji.

Zarządzanie ryzykiem przebiega w cyklu pięciu działań:

[1] analiza sytuacji i ocena ryzyka,
[2] opracowanie planu działania w celu zmniejszenia ryzyka stresu w pracy
[3] wdrożenie tego planu działania i[4] jego ocena, oraz
[5] uczenie się i dalsze działania w oparciu o wyniki tej oceny.

Podstawowe kroki w zarządzaniu ryzykiem stresu przedstawiają się następująco:

• Zastanów się nad różnymi grupami roboczymi lub stanowiskami pracy, które tworzą Twoją organizację. Zadaj sobie pytanie, które z nich mogą być najbardziej zestresowane lub stresujące.
• Jakie masz na to dowody? (np. wysoka absencja, słaba opieka zdrowotna, wysoka wypadkowość, niskie morale, skargi pracowników lub związków zawodowych, niska wydajność itp.)
• Zbadaj sposób, w jaki praca tych grup lub miejsc pracy jest zaprojektowana i zarządzana, oraz przeanalizuj warunki pracy.
• Zidentyfikuj, zbierz i przedyskutuj dostępne dowody. Praca w zespole z innymi osobami, które rozumieją grupy zawodowe i miejsca pracy. Konsultować się z pracownikami i związkami zawodowymi, w miarę możliwości poprzez dyskusje grupowe.
• Zidentyfikuj główne problemy i ich skutki.
• Przedyskutuj te informacje z odpowiedzialnym kierownictwem i innymi właściwymi osobami, np. specjalistami ds. zdrowia w miejscu pracy, oraz ze związkami zawodowymi.
• Opracuj plan działania, który jest odpowiedni, rozsądny i praktyczny.
• Przedyskutuj, w jaki sposób plan ten może zostać wdrożony i doprowadzony do stanu używalności. Poinformuj pracowników o planie i sposobie jego realizacji.
• Przed wdrożeniem planu należy ustalić, w jaki sposób można go najlepiej ocenić.
• Wdrożenie i ocena planu działania.
• Omówienie wyników oceny. Czego można się nauczyć z sukcesów i porażek planu działania? Co można zrobić teraz?
• Zrewidować plan działania i wdrożyć nowy, ukierunkowany na nierozliczone zagrożenia.